عدد آبه و ارتباط آن با شفافیت عدسی عینک
عدد آبه چیست؟
در صنعت اپتیک و در ساخت و طراحی انواع عدسی عینک عدد آبه (ABBE Number) یا مقدار آبه (ABBE VALUE) به معکوس قدرت پاشیدگی یک ماده و معیاری از میزان خطای رنگی افقی گفته می شود که فرد دارای عینک آن را تجربه می کند. این عدد هر چه بیشتر باشد میزان شفافیت عدسی و وضوح آن بیشتر می شود. به عدد ابه، عدد V یا عدد انقباض ماده شفاف نیز گفته می شود که مقادیر زیاد عدد V نشان دهنده پراکندگی کم (شفافیت بالا) می باشد. عدد آبه به افتخار ارنست آبه فیزیکدان آلمانی به این اسم به ثبت رسید.
ابه نامبر یا ABBE VALUE را به طور خیلی ساده اینگونه بیان می کنند: میزان شفافیت عدسی. توجه داشته باشید منظور از شفافیت، وضوح دید بهتر در عدسی های با عدد آبه و شارپنس بالاتر می باشد. هرچه عدد آبه پایین تر باشد، وضوح دید کمتری علی الخصوص در کناره های عدسی خواهیم داشت که این مورد آزار دهنده خواهد بود. اصطلاحا هر مقداری که از مرکز عدسی عینک دورتر شویم، شفافیت (Chromatic) کمتر خواهد بود. در یک جمع بندی بالاترین عدد ابه 59 مربوط به متریال کروان (Crown) و کمترین عدد آبه مربوط به متریال عدسی پلی کربنات است که به اجبار برای عینک های بدون دور یا ریملس استفاده می شود. این در حالی است که با پیشرفت علم عدسی های ترایویکس یا دیرشکن جایگزین شده است که به این موضوع در مقالات بعدی خواهیم پرداخت.
عینک ایرانیان چگونگی محاسبه ابه نامبر را به شما توضیح می دهد تا بتوانید بهترین جمع بندی را داشته باشید، اما قبل آن باید کمی درباره ضریب شکست توضیح بدهیم.
تعریف ضریب شکست یه ماده اینگونه بیان می شود: نسبت سرعت نور در خلاء به سرعت نور در ماده مورد نظر. همان طور که می دانید ضریب شکست عدسی از جنس شیشه 1.5 می باشد و این بدان معناست که سرعت نور در عدسی شیشه ای حدود 67% سرعت نور در خلا می باشد.
ضریب شکست مواد مختلف در طول موج های متفاوت فرق می کند. به این پدیده پاشش نور می گویند. این پدیده منجر به شکافتن نور سفید در منشور، رنگین کمان و ... می شود. برای محاسبه مقدار عدد ABBE، ضریب شکست این سه طول موج را در نظر می گیریم:
در این فرمول nC, nD ,nFشاخص های انکسار ماده در طول موج های خطوط طیف فراونهوفر می باشند.
nC = 656.3 nm نور قرمز
nD = 589.3 nm نور زرد
nF = 486.1 nm نور آبی
اگر به فرمول بالا و این مطالب که بررسی شد دقت داشته باشید، با جایگزاری اعداد ذکر شده به این نتیجه می رسیم که هر مقداری که عدد آبه بزرگتر باشد، شفافیت بیشتر و دید بهتر می شود. هر چه ضریب شکست برای رنگ های مختلف بیشتر به هم نزدیک باشد، عدد abbe بالاتر خواهد بود. این همان چیزی است که به دنبال آن هستیم، برای وضوح تصویر و دید بالاتر. اصطلا عدسی پاشش نور کمتری دارد و پراکندگی نور به حداقل می رسد. دقیقا به همین دلیل است که عدد ابه بالاتر، باعث وضوح دید بیشتری خواهد شد. گاها افرادی با تعویض عینک جدید خود با مشکل جدید مواجه شده اند که از دید خود شکایت داشته و بعد از بررسی های مختلف از قبیل نسخه پزشک، شماره عینک و غیره متوجه این موضوع شدیم که انتخاب عدسی با عدد ABBE VALUE کمتر، این مسئله را به وجود آورده.
هرچه عدد آبه بالاتر باشد نور بعد از عبور از عدسی به صورت یک دست تری به چشم ها می رسد و تصویر واضح تر و لبه های اجسام تیز تر خواهند بود، که این مشکل در افراد با آستیگماتیسم بیشتر است چراکه اشخاصی که دارای آستیگمات هستند، گوشه های تصاویر را به صورت کشیده می بینند.
شکست نور زمانی اتفاق می افتد که نور با زاویه مایل به چشم بتابد. اگر نور به صورت عمود به جسم شفاف برخورد کند، بدون انحراف و به طور مستقیم از آن عبور می کند پس اگر درست به مرکز عدسی طبی نگاه کنیم، تقریبا تفاوت خاصی را بین عدسی های مختلف (از نظر عدد ABBE) احساس نمی کنیم و این اختلاف زمانی قابل لمس هست که ما به سمت کناره های عینک نگاه کنیم. مثل نگاه به طرفین، دیدن آینه بغل خودرو و غیره. برای فهم بهتر این موضوع در صفحه نمایش های قدیمی، از کناره ها وقتی نگاه کنیم، تصاویر واضح نیست.
نمودار عدد آبه چیست؟
نمودار ABBE بر اساس دو متغیر عدد آبه (Vd) ماده و ضریب شکست آن (Nd) ترسیم می شود. بعد از ترسیم نقاط روی نمودار می توان شیشه ها را طبقه بندی و دسته بندی نمود. مانند شکل زیر:
سخن پایانی
عینک ایرانیان بر این باور است، با توجه به توضیحات بالا و اینکه عدسی های عینک شما به عنوان چشم دوم محسوب می شود، و از طرفی که مغز وظیفه منطبق کردن تصاویر واحدی که هر چشم به صورت مجزا از طریق نورون های عصبی انتقال می دهد، از عدسی های شفاف تر (عدد آبه بالاتر) استفاده نمایید. چرا که هم دید راحت تر، وضوح بیشتر، و شفافیت بالاتر خواهیم داشت. البته از قابلیت های عدسی های مختلف برای فریم های عینک طبی خاص که در مقالات بعدی به صورت جامع توضیح خواهیم داد، نباید غافل شد.
گروه تحقیق عینک ایرانیان
حسن سعیدی
نظرات بازدیدکنندگان